Giảm đau an thần là một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt ở bệnh nhân bị ung thư hay bệnh nhân làm phẫu thuật. Việc lựa chọn đúng cách thức và loại thuốc giảm đau trong các trường hợp bệnh lý cụ thể giúp đem lại hiệu quả điều trị cao và hạn chế được nhiều tác dụng không mong muốn. Trong bài viết này Nhà thuốc Vinh Lợi xin chia sẻ với các bạn thông tin đầy đủ về một loại thuốc giảm đau, đó là Fenilham.
Thuốc Fenilham là thuốc gì?
Fenilham là tên thương mại của thuốc Fentanyl, nằm trong loại thuốc giảm đau nhóm opioid. Đây là loại thuốc có tác dụng giảm đau mạnh kiểu gây ngủ và có tác dụng giảm đau mạnh gấp 100 lần morphin. Fentanyl đã được phát triển vào những năm 1950 để đáp ứng nhu cầu giảm đau nhanh và mạnh. Do những đặc điểm này, fentanyl thường được sử dụng để điều trị đau do ung thư mạn tính hoặc trong phẫu thuật gây mê.
Fentanyl đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration – FDA) chấp thuận vào năm 1968. Kể từ đó, fentanyl đã trở thành một trong những loại thuốc giảm đau opioid quan trọng và được sử dụng thường xuyên nhất trên thế giới. Ngày nay, fentanyl là opioid thường được sử dụng qua đường tĩnh mạch để giảm đau trong phẫu thuật ở Hoa Kỳ, ngoài ra ở Bắc Mỹ, Trung và Nam Mỹ, khắp châu Âu, Trung Đông và hầu hết các nước phát triển ở châu Á và châu Phi.
Thành phần Fenilham 100mcg/2ml
Fenilham 100mcg/2ml được bào chế dưới dạng dung dịch thuốc tiêm với đường tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp. Thành phần chính của thuốc là fentanyl dưới dạng muối – fentanyl citrat với hàm lượng mỗi ống dung dịch thuốc tiêm 2ml có chứa 100mcg fentanyl.
Fenilham tác dụng gì?
Fentanyl có tác dụng chung là giảm đau trong và sau phẫu thuật.
Fenilham (fentanyl dạng tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp) được dùng để giảm đau ngắn hạn trong quá trình khởi phát, duy trì và phục hồi sau gây mê toàn thân hoặc gây tê cục bộ. Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng giúp an thần, giảm lo âu trước phẫu thuật.
Đối tượng dùng thuốc
Fenilham được dùng phổ biến và rộng rãi trên thị trường cho người lớn và trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Tuy nhiên, khuyến cáo rằng nên cân nhắc kỹ và tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi dùng thuốc.
Xem thêm: An miên giấc có tốt không? Thành phần, Tác dụng, Giá bán
Cách dùng và liều dùng
Cách dùng
Fenilham chỉ được dùng ở bệnh viện theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ, cán bộ y tế có kinh nghiệm về gây mê, gây tê và xử trí các biến chứng của nhóm thuốc giảm đau opioid. Trong và sau khi dùng Fenulham, cơ sở y tế cần có sẵn phương tiện đặt nội khí quản và oxygen, thuốc đối kháng opioid và thuốc hồi sức.
Liều dùng
Liều dùng Fenilham dao động tùy theo ca phẫu thuật và hiệu quả đáp ứng thuốc của bệnh nhân.
Liều dùng cho tiền mê: đối với người lớn, liều lượng từ 50 – 100mcg thường hay tiêm tĩnh mạch chậm trong khoảng 1 đến 2 phút . Ngoài ra có thể tiêm bắp 30 – 60 phút trước khi gây mê.
Liều dùng trong bổ trợ trong gây mê: Liều lượng có thể thay đổi tùy theo mức độ phẫu thuật và tình trạng hỗ trợ hô hấp. Đối với bệnh nhân tự thở: dùng liều 50 – 200 mcg, sau đó tùy theo tình hình có thể bổ sung 50 mcg, 30 phút sau. Đối với bệnh nhân có hỗ trợ hô hấp: dùng liều khởi đầu từ 300 – 3500 mcg (tới 50 microgam/kg thể trọng), sau đó bổ sung 100 – 200 mcg tùy theo đáp ứng của bệnh nhân. Liều cao thường áp dụng trong mổ tim và các phẫu thuật phức tạp về thần kinh và chỉnh hình có thời gian mổ kéo dài.
Liều dùng để giảm đau sau phẫu thuật, an thần: liều lượng từ 50 – 100 mcg tiêm tĩnh mạch, có thể nhắc lại sau 1 – 2 giờ nếu cần.
Chú ý
Đối với người cao tuổi: Phải giảm liều.
Đối với trẻ em (từ 2 – 12 tuổi): dùng liều 3 – 5 mcg, sau đó dùng liều 1 mcg/kg nếu cần. Với trường hợp có hỗ trợ hô hấp, liều khởi đầu có thể tăng lên là 15 mcg/kg thể trọng, sau đó dùng liều 1 – 3 mcg/kg nếu cần.
Chống chỉ định
Chống chỉ định dùng Fenilham trong những trường hợp sau:
- Quá mẫn với fentanyl hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc
- Bệnh nhân không dung nạp được opioid
- Bệnh nhân bị nhược cơ
- Bệnh nhân bị đau cấp tính hoặc sau phẫu thuật
Xem thêm: Thuốc Zapnex-10 có tác dụng gì? Thành phần, Cách sử dụng, Giá bán
Tác dụng không mong muốn của Fenilham
Cùng với những tác dụng cần thiết, fenilham có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn.
- Tác dụng không mong muốn cần được chăm sóc y tế ngay lập tức hoặc/và cần có sự can thiệp của bác sĩ:
- Thường gặp: lú lẫn, co giật, chóng mặt, nhịp tim không đều, buồn nôn hoặc nôn mửa, khô miệng, tê, đau họng, thở nhanh, khó thở khi gắng sức, mờ mắt, đau ngực, giảm nước tiểu, …
- Ít gặp: đau bụng hoặc đau dạ dày, táo bón nặng, buồn ngủ nghiêm trọng, run ở chân, cánh tay, bàn tay hoặc bàn chân, suy nghĩ bất thường,…
- Triệu chứng quá liều: thở cực kỳ nông hoặc châm
- Tác dụng không mong muốn không cần chăm sóc y tế ngay lập tức:
- Thường gặp: đau lưng, tiêu chảy, sụt cân, khó khăn trong việc di chuyển, khó ngủ, khó tập trung, khó khăn trong việc di chuyển,…
- Ít gặp: ngứa da, phát ban, trương lực cơ quá mức, thay đổi trong tầm nhìn,…
Lưu ý khi sử dụng của Fenilham
Chống chỉ định dùng Fenilham cho trẻ em dưới 2 tuổi
Cần thận trọng dùng thuốc cho phụ nữ có thai và phụ nữ cho con bú
- Đối với phụ nữ có thai: Sử dụng opioid kéo dài trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến tình trạng ức chế hô hấp ở thai nhi, phụ thuộc về thể chất ở trẻ sơ sinh. Ở những phụ nữ mang thai được điều trị tích cực bằng fenilham trong khi chuyển dạ, chỉ được chỉ định trong các trường hợp thật cần sau khi đã cân nhắc kỹ lợi ích và nguy cơ và phải theo dõi chặt chẽ tình trạng của mẹ và con. Điều trị mãn tính ở người mẹ với fenilham trong thời kỳ mang thai có liên quan đến ức chế hô hấp thoáng qua, thay đổi hành vi hoặc co giật ở trẻ sơ sinh.
- Đối với phụ nữ cho con bú: fenilham được bài tiết vào sữa mẹ và đạt được nồng độ trong sữa non cao hơn nồng độ trong huyết thanh của mẹ. Không có tác dụng phụ nào được báo cáo ở trẻ bú mẹ. Tuy nhiên, có một số tài liệu khuyến cáo không nên dùng fenilham cho phụ nữ cho con bú.
Tương tác thuốc và thận trọng khi sử dụng
Tương tác:
Có tổng cộng 544 loại thuốc được biết là tương tác với fenilham. Trong đó có các tương tác chính như sau:
- Sử dụng đồng thời với các thuốc ức chế CYP3A4 có thể làm tăng sinh khả dụng và làm giảm thanh thải của fenilham. Điều này có thể dẫn đến kéo dài tác dụng opiat của thuốc, kể cả ức chế hô hấp gây tử vong.
- Ngược lại, dùng đồng thời với các thuốc kích thích CYP3A4 có thể làm giảm tác dụng của fenilham.
- Các tác nhân ức chế thần kinh trung ương như: Rượu, thuốc gây mê, thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm ba vòng, phenothiazin làm tăng tác dụng giảm đau của fenilham.
- Sử dụng phối hợp với thuốc chẹn beta-adrenergic và thuốc chẹn kênh calci có thể làm huyết áp giảm mạnh.
Thận trọng khi sử dụng:
- Bệnh nhân không dung nạp opioid
- Nghiện rượu, ma túy
- Trầm cảm
- Bệnh tim mạch (nhịp tim chậm)
- Chấn thương sọ não và tăng áp lực sọ não
- Các trường hợp bệnh phổi mạn tính.
Thuốc Fenilham giá bao nhiêu? Mua ở đâu?
Hiện nay, thuốc Fenilham được bán rộng rãi trên thị trường. Bệnh nhân có thể tìm mua thuốc một cách dễ dàng tại các cơ sở y tế như quầy thuốc, nhà thuốc, bệnh viện,…với mức giá tùy thuộc vào đơn vị thuốc.
Thuốc Fenilham có giá bán khá phù hợp với người tiêu dùng. Tuy nhiên, mức giá bán của Fenilham có thể thay đổi tùy thuộc vào từng cơ sở y tế và từng khu vực.
Khuyến cáo nên chọn lựa những cơ sở y tế uy tín để mua thuốc đạt chất lượng và giá thành hợp lý để có đạt được hiệu quả cao trong điều trị.
Trên đây là bài viết của chúng tôi về Fenilham – một loại thuốc có tác dụng giảm đau an thần được sử dụng phổ biến trước – trong và sau phẫu thuật. Cảm ơn các bạn đã đọc và mong nhận được phản hồi từ các bạn.
Thuốc Fenilham dùng lâu có gây nghiện không?
Chào Khoa, tôi xin trả lời câu hỏi của bạn như sau: Fenilham có thành phần chính là Fentanyl thuốc vào danh mục thuốc hướng thần gây nghiện của Bộ Y tế. Vì thế, nếu sử dụng Fenilham kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng nghiện thuốc.