Trên thị trường thuốc dành riêng để điều trị các bệnh lý liên quan rối loạn tâm thần, thần kinh hiện nay đã được mở rộng và đa dạng hơn rất nhiều. Một trong số đó là Topamax. Cùng nhà thuốc Vinh Lợi tìm hiểu về sản phẩm.
Topamax là thuốc gì?
Topamax là một thuốc hướng thần kinh được sử dụng trong y khoa có vai trò chủ yếu lên nhóm bệnh nhân được chẩn đoán động kinh.
Topamax là thuốc thuộc nhóm khá phổ biến và được chuộng trong điều trị, được sản xuất và phát triển bởi công ty dược phẩm Thụy Sĩ Cilag AG, thuộc công ty mẹ Johnson & Johnson.
Thành phần
Topamax có thành phần chính là Topiramate. Có hai hàm lượng chính được phân phối trên thị trường là 25mg và 50mg để phù hợp cho người sử dụng.
Ngoài ra, trong viên Topamax còn chứa các tá dược như tinh bột natri glycolat, cellulose tinh thể, magnesi stearat, lactulose monohydrate và tinh bột tiền gelatin hoá để tăng hấp thu và chuyển hoá cho sản phẩm.
Tác dụng
Về cơ chế chính là Topiramate là tác động lên hoạt chất dẫn truyền thần kinh là GABA. GABA hay còn gọi là Gamma aminobutyric acid là một chất dẫn truyền có trong cơ thể có vai trò tác động lên hệ thống thần kinh trung ương lẫn ngoại biên giúp ức chế hoạt động của các chất kích thích lên hệ thống dẫn truyền.
Thông thường, GABA sẽ tăng lên vào buổi tối trước khi ngủ để làm giảm căng thẳng, giúp cho não bộ dễ nghỉ ngơi và dễ đi vào giấc ngủ.
Việc tác động lên hoạt chất này và làm tăng hoạt động của GABA sẽ giúp giải tỏa căng thẳng cho người sử dụng, ổn định tinh thần, giảm triệu chứng các rối loạn cục bộ của động kinh.
Đặc điểm quan trọng cho thấy cơ chế chính của Topiramate trong điều trị động kinh là chúng tăng tác động lên hệ thống GABA. Đây cũng chính là hệ thống bị ức chế khi bệnh nhân đang trong tình trạng động kinh.
Chỉ định
Topamax thuộc nhóm thuốc kê đơn, vì vậy chỉ được chỉ định trong một số trường hợp chính như sau:
Bệnh nhân đã được chẩn đoán hoặc có nghi ngờ bệnh động kinh. Nhóm này bao gồm cơn động kinh có triệu chứng cục bộ có thể kèm hoặc không kèm cơn động kinh toàn thể xuất phát từ nguyên nhân thứ phát, nhóm động kinh có triệu chứng co cứng co giật toàn thể xuất phát nguyên phát.
Ngoài ra, Topamax còn được chỉ định ở nhóm bệnh nhân có cơn động kinh liên quan đến hội chứng Lennox Gastaut. Trong trường hợp này, cần lưu ý Topamax có thể dùng không cần sử dụng các thuốc phối hợp khi điều trị cho nhóm bệnh nhân trên 6 tuổi. Các trường đặc biệt cần phải phối hợp trị liệu với các thuốc hướng tâm thần, thần kinh khác bao gồm nhóm bệnh nhân trên 2 tuổi.
Topamax ngoài ra còn có thể điều trị dự phòng cơn đau nửa đầu ở cả trẻ em và người lớn trong trường hợp bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác hoặc đã cân nhắc các liệu pháp điều trị khác
Hướng dẫn sử dụng
Topamax có thể được sử dụng điều trị đơn độc, phối hợp hoặc dùng để dự phòng. Đối với mỗi trường hợp, liều lượng sử dụng Topamax cũng sẽ khác nhau.
Nhìn chung, Topamax (Topiramate) cần phải được khởi đầu ở liều thấp, sau đó sẽ tăng liều dần và từ từ tùy theo mỗi bệnh nhân để cá thể hoá điều trị.
Đối với nhóm đơn trị liệu (bao gồm động kinh ở nhóm tuổi trên 6 tuổi):
Liều khởi đầu được khuyến cáo điều trị ở người lớn là 100 đến 200 mg/ngày chia làm hai lần buổi sáng và tối.
Bác sĩ nên xem xét để chỉnh tăng liều sau một hoặc hai tuần sau khởi phát điều trị. Đối với mỗi đợt tăng liều, chỉ cần tăng lên từ 25 đến 50mg một ngày tùy theo đáp ứng của bệnh nhân về triệu chứng lâm sàng.
Cần lưu ý đối với nhóm động kinh thể kháng trị có thể sẽ có dung nạp với Topamax 1000 mg/ngày trong đơn trị liệu. Trong trường hợp này nên phối hợp với các nhóm thuốc trị liệu khác để cải thiện hiệu quả lâm sàng.
Đối với người lớn, tổng liều khuyến cáo tối đa nên đạt được trong liệu trình điều trị để thấy hiệu quả là 500 mg/ngày.
Đối với trẻ em, nên khởi đầu Topamax 0,5mg đến 1 mg/kg vào mỗi tối trong tuần đầu tiên. Có thể khởi đầu với 100mg đến 400 mg/ngày. Sau tuần đầu tiên hoặc tuần thứ hai có thể tăng lên thêm 0,5mg đến 1mg/kg/ngày. Cần lưu ý, sau khi tăng liều nên chia cử uống sang hai lần mỗi ngày.
Đối với trẻ em đã được chẩn đoán động kinh khởi phát cục bộ có thể dùng Topamax với liều điều trị lên đến 500 mg/ ngày
Đối với nhóm điều trị phối hợp:
Đối với người lớn nên khởi đầu điều trị phối hợp Topamax từ 25mg đến 50mg mỗi tối trong tuần đầu tiên. Bác sĩ có thể cân nhắc tăng liều mỗi một đến hai tuần sau đó với liều tăng thêm từ 25mg đến 50mg mỗi ngày. Liều tối thiểu trên các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy 200mg đạt được hiệu quả điều trị.
Ở nhóm trẻ em trên 2 tuổi nên được điều trị từ 5 đến 9 mg/kg/ngày chia làm hai cử sáng và tối để thấy được hiệu quả. Liều bắt đầu điều trị Topamax ở nhóm này có thể bằng 25mg hoặc 1mg đến 3 mg/kg/ngày. Liều tăng thêm sau mỗi tuần hoặc mỗi hai tuần sẽ tuỳ theo mỗi cá thể và có thể tăng thêm trong khoảng từ 1mg đến 3mg mỗi ngày.
Đối với bệnh nhân đau nửa đầu dùng Topamax như điều trị dự phòng
Cũng như đơn trị liệu, điều trị khởi đầu Topamax có thể bắt đầu từ 25mg mỗi tối, sau đó mỗi một hay hai tuần có thể tăng lên thêm 25mg đến 50mg tuỳ vào đáp ứng điều trị.
Ở nhóm bệnh nhân suy thận
Đối với nhóm bệnh nhân có độ thanh thải Creatinin < 70ml/phút thì độ thanh thải Topiramate cũng sẽ thấp hơn so với các nhóm bệnh nhân có chức năng thận bình thường. Vì vậy, Topamax có thể được giảm một nửa liều khởi đầu tức là 12,5mg mỗi ngày và phải chờ đến khi bệnh nhân đạt trạng thái ổn định với liều thì mới tăng liều.
Tác dụng phụ
Vì TOPAMAX là thuốc hướng thần kinh có tác dụng ức chế hệ thống thần kinh trung ương nên cũng sẽ có rất nhiều tác dụng phụ không mong muốn trên các hệ thống cơ quan khác nhau.
Theo các nghiên cứu mù đôi cho thấy, việc tăng tỉ lệ tác dụng phụ không mong muốn có liên quan đến nồng độ của Topamax trong huyết thanh. Liều dùng càng cao thì tỉ lệ người có các phản ứng phụ càng cao.
Các rối loạn liên quan đến chuyển hoá và dinh dưỡng: người sử dụng có thể cảm giác buồn nôn, chán ăn, giảm ngon miệng.
Các rối loạn liên quan huyết học: đánh giá công thức máu cho thấy số lượng hồng cầu có giảm trên bệnh nhân dùng Topamax
Các rối loạn liên quan đến tâm thần: đa phần nhóm thuốc Topamax làm ức chế hệ thần kinh nên thuốc sẽ gây ra các triệu chứng buồn chán, trầm cảm, an thần, lo âu, tâm trạng chậm chạp. Theo một số báo cáo còn ghi nhận bệnh nhân có thay đổi khí sắc, rối loạn diễn đạt ngôn ngữ, rối loạn lưỡng cực hay rối loạn hai chiều.
Các rối loạn liên quan đến thần kinh trung ương: bệnh nhân có thể bị rối loạn vị giác, cảm thấy dị cảm, giảm trí nhớ, giảm chức năng tâm thần cũng như các chức năng vận động, khiếm khuyết thị trường, thậm chí là ngủ lịm, rối loạn nhận thức.
Các rối loạn liên quan đến hệ hô hấp, lồng ngực, trung thất: có thể người sử dụng sẽ có cảm giác khó thở, sổ mũi, nghẹt mũi.
Các rối loạn liên quan đến hệ tiêu hoá: khô miệng, viêm dạ dày, đau dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), đau bụng, chảy máu nướu, dị cảm ở miệng
Các rối loạn liên quan đến cơ xương khớp và các mô liên kết có thể kể đến là đau khớp, co cơ, co giật cơ
Các rối loạn về hệ thống thị giác và thính giác: ù tai, đau tai, khô mắt. Một số báo cáo cho thấy rằng, việc sử dụng Topamax có liên quan đến hội chứng cận thị cấp với Glaucoma góc đóng thứ phát ở người lớn, có thể kèm giãn hay không giãn đồng tử. Trường hợp này thường có liên quan đến tràn dịch mi trên và xảy ra trong một tháng đầu sau khi dùng Topamax. Điều trị cần phải ngừng Topamax ngay và điều trị hạ nhãn áp phù hợp.
Rối loạn liên quan đến hệ tiết niệu: sỏi thận, tiểu lắt nhắt, tiểu khó
Các rối loạn toàn thân: mệt mỏi, suy nhược. Ở một số các báo cáo còn cho thấy sử dụng Topamax trên trẻ em có nguy cơ giảm tiết mồ hôi hoặc không tiết mồ hôi, tăng thân nhiệt trong môi trường nhiệt độ cao. Vì vậy, phụ huynh có trẻ đang sử dụng Topamax nên chú ý bù nước để hạn chế tác dụng phụ này.
Khi đang dùng Topamax mà có các triệu chứng kể trên, người sử dụng nên liên hệ với bác sĩ điều trị trực tiếp để có thể chỉnh liều sao cho phù hợp với thể trạng.
Tương tác thuốc
Theo các nghiên cứu thực nghiệm, Topamax có thể ảnh hưởng lẫn nhau với nhiều loại thuốc.
Topamax khi sử dụng chung với Phenytoin có khả năng làm tăng nồng độ thuốc Phenytoin làm tăng nguy cơ ngộ độc thuốc. Đồng thời, Topamax sẽ tương tác với Phenytoin khiến cho nồng độ Phenytoin giảm đi trong huyết tương khiến cho hiệu quả Topamax giảm đi. Sự kết hợp này có thể dẫn đến việc tăng liều Topamax không cần thiết.
Các loại thuốc tránh thai đường uống khi sử dụng chung Topamax có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Điều này có thể dẫn đến hậu quả mang thai ngoài ý muốn khi đang sử dụng Topamax và có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai.
Vì vậy, người đang trong độ tuổi sinh sản trong thời gian sử dụng thuốc nên phối hợp các biện pháp tránh thai vật lí như bao cao su, màng ngăn tránh thai,… hoặc các biện pháp nội tiết ngoài đường uống như đường tiêm, miếng dán tránh thai,…
Topamax sẽ làm tăng nguy cơ gây ra sỏi thận nếu sử dụng chung với các nhóm thuốc như acid valproic. Các nhóm thuốc này khi sử dụng đơn độc cũng có nguy cơ gây ra tình trạng sỏi thận, tuy nhiên sự kết hợp với Topamax sẽ làm tăng nguy cơ này hơn rất nhiều. Vì vậy, bác sĩ cần nhân nhắc giữa thể trạng bệnh nhân, các yếu tố nguy cơ sỏi thận khác trên bệnh nhân cũng như lợi ích và nguy cơ khi sử dụng kết hợp để có biện pháp điều trị hợp lí.
Topamax còn có thể làm giảm nồng độ của Digoxin trong huyết tương khi đang sử dụng kết hợp với nhau. Chính vì vậy, Digoxin sẽ có khả năng giảm hiệu quả đi khi dùng chung Topamax và có khả năng gây ra tình trạng ngộ độc khi ngưng đột ngột Topamax.
Nồng độ Digoxin nên được kiểm tra định kỳ, đặc biệt là phải theo dõi cẩn thận trước, trong và sau khi ngưng Topamax.
Hiện nay, các nghiên cứu thực nghiệm việc sử dụng kết hợp giữa Topamax với các nhóm thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương. Vì vậy, sự phối hợp này có thể gây ra ức chế nặng thần kinh trung ương gây ra lơ mơ và hôn mê.
Chính vì thế, Topamax không được khuyến cáo để sử dụng chung với các thực phẩm gây ức chế thần kinh trung ương như rượu bia và các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác.
Trong một số nghiên cứu cho thấy khi sử dụng chung Topamax và Hydrochlorothiazide (HCTZ) có khả năng làm tăng nguy cơ giảm kali máu huyết thanh. Vì vậy, khi dùng Topamax có thể cân nhắc chuyển sang các nhóm lợi tiểu tiết kiệm Kali để hạn chế sự tương tác này.
Chống chỉ định
Cũng như các loại thuốc khác, Topamax sẽ không được chỉ định cho những bệnh nhân có dị ứng hay mẫn cảm với thành phần của thuốc.
Ngoài ra, thuốc không được chỉ định ở nhóm phụ nữ đang mang thai, nghi ngờ có thai hoặc đang trong độ tuổi sinh sản mà không sử dụng các biện pháp tránh thai phù hợp.
Theo FDA, Topiramate sử dụng ở nhóm này có nguy cơ cao gây ra dị tật bẩm sinh cho thai nhi, đặc biệt các báo cáo cho thấy rằng Topiramate có khả năng gây ra dị tật ở vùng miệng. Sứt môi và hở hàm ếch được báo cáo nhiều đối với phụ nữ mang thai có sử dụng thuốc ở ba tháng đầu thai kỳ.
Lưu ý khi sử dụng
Topamax khi sử dụng cần lưu ý một số các vấn đề quan trọng sau đây:
Bắt đầu liều khởi đầu thấp, tăng liều dần và không nên tăng quá nhiều trong một lần. Trước khi tăng liều, cần cân nhắc đến các tác dụng phụ bệnh nhân đang có hiện tại, các đáp ứng điều trị trên lâm sàng của bệnh nhân để cá thể hoá điều trị. Người sử dụng cần lưu ý không được tự ý thay đổi liều vì có thể sẽ dễ dàng bị ngộ độc Topamax.
Ở những bệnh nhân có bệnh lý gan thận kèm theo cần đánh giá kĩ các chức năng gan thận bằng các xét nghiệm sinh hoá lẫn hình ảnh học để có một chẩn đoán chính xác. Từ đó, bác sĩ sẽ giảm liều để hạn chế ngộ độc Topamax
Trong trường hợp đang sử dụng thuốc mà có các dấu hiệu của tác dụng phụ như đã đề cập ở trên thì cần phải ngừng ngay thuốc và đến gặp bác sĩ điều trị để điều chỉnh liều lại. Có khả năng đây là dấu hiệu đã dùng thuốc quá liều.
Topamax nên được sử dụng đều đặn mỗi ngày. Tốt nhất nên đặt báo thức hay đồng hồ để nhắc nhở mỗi ngày. Trong trường hợp quên uống thuốc thì không nên quên uống quá 2 ngày thuốc. Nếu đã lỡ bỏ quên hai liều thì tốt nhất là nên liên hệ trực tiếp với bác sĩ điều trị để có hướng dẫn phù hợp và hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.
Nếu liều quên không quá cách xa liều trước đó (dưới 6 giờ) thì có thể uống bù vào ngay thời điểm nhớ. Tuy nhiên, trong trường hợp đã quá gần đến liều tiếp theo thì không nên sử dụng Topamax bù lại vì có nguy cơ ngộ độc vì quá liều thuốc.
Trong trường hợp đang dùng Topamax thì nên kết hợp các biện pháp tránh thai với nhau và hạn chế sử dụng thuốc uống tránh thai vì Topamax có thể làm giảm hiệu quả của thuốc tránh thai đường uống.
Trong thời gian sử dụng Topamax, nếu phát hiện có thai ngoài ý muốn thì nên ngừng ngay thuốc và đi khám bác sĩ chuyên khoa để đánh giá sức khoẻ và dị tật cho thai nhi để có những biện pháp can thiệp kịp thời.
Tốt nhất là trước khi sử dụng Topamax phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản nên được kiểm tra tình trạng mang thai để có thể hạn chế sử dụng những thuốc có hại cho cơ thể.
Trong trường hợp muốn ngừng Topamax thì không nên dừng thuốc đột ngột vì sẽ đối mặt với nguy cơ tăng tần suất cơn động kinh. Đặc biệt lưu ý này phải được tuân thủ ở nhóm không có tiền sử co giật hay động kinh. Sự thay đổi từ từ sẽ giúp hạn chế nguy cơ bị động kinh trong tương lai cho bệnh nhân
Thuốc Topamax giá bao nhiêu?
Tuỳ theo mỗi nơi phân phối khác nhau, giá Topamax có thể sẽ hơi chênh lệch so với nhau. Tuy nhiên, nhìn chung Topamax có thể tham khảo giá ở dưới đây:
Đối với Topamax 50mg một hộp chứa 60 viên sẽ có giá 630.000 đồng cho mỗi hộp.
Đối với Topamax 25mg một hộp chứa 60 viên sẽ có giá 350.000 đồng cho mỗi hộp.
Thuốc Topamax mua ở đâu? Hà Nội, TP HCM
Do thuốc Topamax là thuốc cần có bác sĩ kê đơn và khá phổ biến nên có thể mua thuốc tại các nhà thuốc, hiệu thuốc trên toàn quốc. Thậm chí, người tiêu dùng có thể mua thuốc qua các trang điện tử online như Tiki, Lazada hay Shopee tuy nhiên, việc mua thuốc điều trị qua các trang mạng nên được hạn chế tối đa. Người tiêu dùng có thể sẽ gặp phải vấn đề hàng giả hàng trôi nổi. Vì vậy, người tiêu dùng nên trực tiếp mua tại các hiệu thuốc, nhà thuốc uy tín.
Xem thêm:
